Inloggen projectenmodule Aanmelden project na gunning

2024/12/16 - Circulair slopen: bouwen aan een duurzame toekomst


In 2050 moet Nederland volledig circulair zijn. Dit ambitieuze doel heeft de manier waarop we bouwen én slopen fundamenteel veranderd. Waar vroeger gebouwen met grof geweld tegen de vlakte gingen, draait het nu om zorgvuldige ontmanteling. Circulair slopen is geen modewoord meer, maar een onmisbare schakel in de overgang naar een duurzame samenleving. Peter Rooselaar van RW Advies legt uit hoe dit proces in de praktijk werkt, waar de uitdagingen liggen en wie er uiteindelijk van profiteert.
 
Tekst: Laura Vliek
 
Van slopen naar ontmantelen
Circulair slopen is meer dan een hype, het is een noodzaak. Voorheen werd een gebouw gesloopt en werd het afval laagwaardig verwerkt, het vrijkomende puin bijvoorbeeld als funderingsmateriaal voor wegen. Dit proces doet weinig aan het structureel besparen op grondstoffen.
 
De circulaire aanpak draait de rollen om. “We moeten grondstoffen hergebruiken waar dat kan”, legt Rooselaar uit. Dit betekent dat er bij elk project een uitgebreide stoffen- en elementeninventarisatie wordt uitgevoerd. Daarbij wordt gekeken welke materialen direct opnieuw gebruikt en welke grondstoffen hoogwaardig gerecycled kunnen worden. “Op die manier weten we vooraf precies wat er beschikbaar is en kunnen we dat meenemen in de uitvraag richting de sloopaannemer.”
 
Een nieuwe standaard
Een belangrijk verschil met traditioneel slopen is dat circulair slopen een hogere mate van zorgvuldigheid vereist. Materialen als houten balken, deuren en kozijnen worden intact verwijderd zodat ze opnieuw ingezet kunnen worden. Beton – een van de meest toegepaste grondstoffen – wordt verwerkt tot grindvervanger in nieuwe betonproducten,  in plaats van te eindigen als funderingsmateriaal. Rooselaar: “Zo blijft beton ook echt beton.”
 
Om sloopaannemers te motiveren, wordt in aanbestedingen vaak een ondergrens voor hoogwaardige recycling vastgesteld. Wie meer weet te hergebruiken en hoogwaardig te recyclen, krijgt een fictieve korting in het biedingsproces. Dit zorgt ervoor dat aannemers creatief omgaan met hergebruik en hoogwaardige recycling, en afzetkanalen zoeken voor de materialen. “Het kost misschien wat meer tijd, maar het leidt tot betere resultaten voor mens en milieu.”
 
Iedereen profiteert
Wie profiteert van circulair slopen? Volgens Rooselaar is het antwoord simpel: de hele maatschappij. “We moeten stoppen met het onnodig winnen van grondstoffen. Die raken ooit op. Met circulair slopen verlagen we de druk op onze natuurlijke reserves.” Door bijvoorbeeld beton en staal opnieuw in de bouwketen te brengen, besparen we CO?-uitstoot en beperken we de afhankelijkheid van grondstoffenwinning.”
 
Uitdagingen en oplossingen
Hoewel circulair slopen aanvankelijk duurder was dan de traditionele aanpak, is dat verschil inmiddels nagenoeg verdwenen. Sterker nog, in sommige gevallen is circulair werken goedkoper. Dit maakt het aantrekkelijker voor opdrachtgevers én helpt bij het behalen van de duurzaamheidsdoelen.
 
Toch kent circulair slopen ook uitdagingen. Tijd is een cruciale factor. “Het proces vraagt meer tijd in de voorbereiding maar ook in de uitvoering”, zegt Rooselaar. Het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod vergt immers tijd, maar mits op tijd wordt gestart met de voorbereidingen hoeft dit geen probleem te zijn. Daarnaast kunnen onverwachte ontdekkingen in een gebouw, zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van staalvezels in plaats van wapeningsstaal, de hoogwaardige recycling bemoeilijken en de doelstellingen onder druk zetten. Schadelijke stoffen, zoals asbest en chroom-6, vragen om zorgvuldige verwijdering voordat het echte ontmantelwerk kan beginnen. Maar ondanks deze obstakels blijft de focus op kwaliteit. “We dealen ermee. Het is zoals het is.”
 
Toekomstgericht bouwen
De toekomst ligt in gebouwen die vanaf de tekentafel ‘losmaakbaar’ worden ontworpen. Dit betekent dat onderdelen zoals muren en plafonds eenvoudig uit elkaar gehaald en hergebruikt kunnen worden. “Bij nieuwbouw houden bouwers daar steeds meer rekening mee”, zegt Rooselaar. Hij wijst erop dat dit bij oudere gebouwen een uitdaging blijft. Maar zelfs gebouwen van veertig jaar en ouder, kunnen grotendeels circulair gesloopt worden. Reeds uitgevoerde en lopende projecten tonen dit keer op keer aan!
 
Samen naar een circulaire economie
Circulair slopen is niet alleen een technische uitdaging, het is ook een mentaliteitsverandering. Het vraagt om samenwerking tussen opdrachtgevers, sloopaannemers en afnemers van hergebruikte materialen. Maar als het proces goed wordt uitgevoerd, biedt het een krachtig antwoord op de uitputting van grondstoffen en de klimaatcrisis. “Het is geen toekomstmuziek meer”, benadrukt Rooselaar. “Het gebeurt nu.”
 

 
Verificatie van sloopprojecten

    Om te beoordelen of aan gevraagde/aangeboden prestatie wordt voldaan meldt de opdrachtgever het project aan bij SloopCirculair. De sloopaannemer verstrekt info over de vrijkomende materialen en voor naleving van de afspraken volgt een beoordeling door een Certificerende Instelling. Na uitvoering van het project overlegt de sloopaannemer (bij een positieve beoordeling) een Projectcertificaat aan de opdrachtgever.